Түркістан облысындағы әке мен бала: отбасы құндылықтары

Әсіресе, халық саны көп әрі жастар үлесі жоғары Түркістан облысында әке мен баланың қарым-қатынасы, отбасылық құндылықтарды нығайту және ер азаматтардың әлеуметтік жауапкершілігі ерекше назарда.

Әкенің бала тәрбиесіндегі рөлі

Ғалымдар мен педагогтардың пікірінше, әке балаға:

тәртіп пен жауапкершілікті үйретеді;

болашаққа сенімді қадам жасауға ықпал етеді;

өзін-өзі бағалауын қалыптастырады;

қоғамдағы ер-азаматтық мінез-құлықтың үлгісін көрсетеді.

Түркістан облысында жүргізілген әлеуметтік зерттеулер көрсеткендей, ауылдық жерде де, қалада да балалардың 70%-ы әкесімен уақыт өткізуді ең маңызды рухани құндылықтардың бірі ретінде бағалайды.

Әкелер клубтары мен қоғамдық бастамалар

«Әкелер мектебі»

2023 жылдан бері Түркістан қаласында және бірнеше аудандарда «Әкелер мектебі» жобасы жүзеге асырылып келеді. Бұл жоба әкелерді баланың психологиялық дамуы, отбасындағы қарым-қатынас, әкенің әлеуметтік жауапкершілігі туралы ақпараттандыруға бағытталған.

2024 жылы облыс бойынша 2 500 әке осы мектептің семинарларына қатысқан.

Жоба барысында әкелер балаларымен бірге спорттық жарыстарға, отбасылық тренингтерге қатысты.

2025 жылдың қаңтарында Жетісай ауданында «Әке – отбасының тірегі» атты форум өтті. Оған облыстың барлық аудандарынан 400-ден астам әке жиналып, бала тәрбиесіндегі әкенің орны талқыланды.

Әке мен балаға арналған спорттық және мәдени жобалар

Түркістан қаласында жыл сайын өткізілетін «Әке мен бала» спорттық фестивалі өңірдің дәстүріне айналды. Мұнда футбол, волейбол, шахмат, ұлттық ойындар бойынша жарыстар өтеді.

2024 жылы бұл шараға 5 мыңнан астам әке мен бала қатысқан.

Сонымен қатар, мәдени орталықтарда «Әкелер және ұлылар» атты театр қойылымдары ұйымдастырылып, отбасылық құндылықтар дәріптелуде.

2024 жылдың желтоқсанында Түркістандағы «Жастар сарайында» өткен «Әке және бала» республикалық байқауында облыс командасы 1-орын иеленді.

Білім беру және тәрбие саласындағы бастамалар

Облыстағы мектептерде «Отбасы және әке рөлі» тақырыбындағы тәрбие сағаттары енгізілді.

Психологтар әке мен баланың арасындағы сенімді арттыру үшін арнайы тренингтер өткізеді.

«Мектеп пен ата-ана» байланысын күшейту мақсатында әкелер кеңесі құрылып, мектеп өміріне белсенді қатысуға шақырылуда.

2025 жылы Сарыағаш ауданындағы №12 мектепте әкелердің қатысуымен «Әкелер апталығы» өтті. Мұнда әкелер сабақ жүргізіп, балаларға өз кәсіптері мен өмірлік тәжірибесін көрсетті.

Әке мен баланың әлеуметтік қолдауы

Әлеуметтік саясат аясында да әкелерге қатысты жаңалықтар бар:

Жаңа заңнамалар бойынша, әкелер де бала күтіміне байланысты демалыс алуға құқылы. Түркістан облысында 2024 жылы 700-ге жуық әке осы мүмкіндікті пайдаланған.

Әлеуметтік қорғау басқармасының мәліметінше, көпбалалы отбасылардағы әкелерге арнайы кәсіптік қайта даярлау курстары ұсынылып отыр.

2024 жылы Түркістан қаласында ашылған «Отбасылық ресурстық орталықта» әкелерге арналған арнайы кеңес беру кабинеті іске қосылды.

Әкелердің кәсіпкерлік пен қоғамдағы белсенділігі

Әке мен бала арасындағы байланысты нығайту тек отбасылық деңгейде ғана емес, сонымен қатар қоғамдық-саяси тұрғыда да көрініс табуда.

Түркістан облысында әке-кәсіпкерлер балаларын отбасылық бизнесті жалғастыруға тәрбиелеуде.

«Әке өнегесі» жобасы аясында кәсіпкерлер мектеп оқушыларымен кездесіп, еңбекке баулу бағытында дәрістер өткізді.

2025 жылдың ақпанында Түркістан облысы кәсіпкерлер палатасы «Әкелер мен жас кәсіпкерлер» клубын құрды. Бұл бастама арқылы жасөспірімдер кәсіпкерліктің қыр-сырын үйрене бастады.

Әке мен баланың рухани тәрбиесі

Түркістан облысы – діни және рухани орталық. Мұнда әке мен бала қарым-қатынасы ұлттық дәстүр мен исламдық құндылықтар негізінде тәрбиеленеді.

Мешіттерде «Әке тәрбиесі – балаға аманат» атты уағыздар жиі өткізіледі.

Отбасылық құндылықтарды дәріптейтін медиа-жобалар телеарнада көрсетілуде.

2024 жылы Қожа Ахмет Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университетінде «Әке және руханият» ғылыми конференциясы ұйымдастырылды.

Түркістан облысында әке мен бала тақырыбына қатысты бағдарламалар соңғы жылдары қарқынды дамып келеді. Әкелер мектебі, спорттық фестивальдер, білім беру мен әлеуметтік қолдау шаралары әке мен баланың арасындағы байланысты нығайтуға ықпал етуде.

Жаңалықтар көрсеткендей:

Әкелер қоғамдық өмірге белсенді қатысуда;

Әке мен баланың бірге уақыт өткізу мәдениеті қалыптасып келеді;

Мемлекеттік деңгейде әкелердің де бала тәрбиесіне тең дәрежеде араласуына жағдай жасалуда.

Бұл бастамалар Түркістан облысын отбасы құндылықтарын дамытудың орталығына айналдырып, болашақ ұрпақтың тәрбиесіне оң ықпал етіп отыр.

Айта кетелік, бала тәрбиесінде әкенің орны ерекше екендігін білеміз. Сондықтан да қазіргі таңда білім мекемелерінде «Әкелер мектебі» құрылып, педагогтармен етене жұмыс жүргізіп келеді.

№33 жалпы білім беретін мектепте «Әке тәрбиесі – теңдесі жоқ өмір мектебі» тақырыбы аясында өткен тағылымды шара да «Әкелер мектебінің» жұмыс жоспары аясында ұйымдастырылып, ата-ана мен мектеп арасындағы байланысқа, әкенің бала тәрбиесіндегі рөліне баса назар аударылды.

Шараның шымылдығы «Жаңғырық» үйірме жетекшісінің дайындаған «Бақытты шаңырақ – кемел болашақ» атты театрлық қойылымымен ашылып, қойылымда отбасыдағы түсініспеушілік, әкенің бала тәрбиесіне селқос қарауының салдары, уақыт өте бәрін түсініп, кешірім сұрауы — бәрі көрерменнің жүрегіне әсерлі жеткізілді.

Кеш барысында мектептің «Құндылықтарға негізделген білім беру» бағдарламасы аясында құрылған «Әкелер кеңесімен» және оның жұмыс жоспарымен таныстырылып, «Бала тәрбиесіндегі әкенің рөлі» тақырыбында маңызды ой қозғалды. «Ата өнері – балаға мұра» атты бейнеролик ұсынылып, оқушылар мен әкелердің бірлесіп жасаған қолөнер бұйымдары көрсетілді.

«Жүрек жылуы» тренингі кешке жылы әсер қалдырса, құқық бұзушылықтың алдын алу тақырыптарыда елеусіз қалмады. Полиция қызметкерлері маңызды баяндамалар жасады.