Түркістан облысы: қоғамдағы отбасылық құндылықтарды нығайту

Жаңа деректер мен тенденциялар

Форумдар, қоғамдық кездесулер мен акциялар

Түркістанда «Отбасы. Тұлға. Азаматтық қоғам» атты ата-аналар форумы өтті. Бұл форумда отбасылық құндылық, ата-ананың рөлі, балалар тәрбиесі және зорлық-зомбылықты болдырмау мәселелері талқыланды.

Облыста «Отбасы күніне» арналған апталықтар ұйымдастырылып, бұл шаралар аясында дөңгелек үстелдер, тренингтер, мәдени іс-шаралар өткізіліп, қоғамда отбасы туралы үлгілі көзқарасты қалыптастыруға тырысып жатыр.

Ордабасы ауданында «Ордабасы – өнегелі отбасылар мекені» тақырыбында форум өткізіліп, сахналық қойылымдар арқылы отбасылық құндылықтар насихатталды.

“Мерейлі отбасы” конкурс жобасы

«Мерейлі отбасы» жобасы — Қазақстанда отбасылық құндылықтарды дәріптеу мақсатында тұрақты жүзеге асырылып келе жатқан тірек жоба. Түркістан облысы да бұл конкурсқа белсенді қатысады.

2024 жылы облыс бойынша конкурсқа 131 отбасы өтініш білдірді. Жеңімпаздар салтанатты түрде марапатталды.

Ұлттық конкурс қағидаларына сәйкес, жобаның мақсаты — отбасылық дәстүр мен құндылықтарды жаңғырту, некенің жағымды бейнесін насихаттау, отбасы мәртебесін көтеру.

Семинарлар, тренингтер, профилактикалық іс-шаралар

Облыста 2024 жылы “Зорлық-зомбылықсыз Қазақстан”, “Отбасындағы зорлық-зомбылыққа жол жоқ”, “Біз бақытты баламыз!” тақырыбында 4 дөңгелек үстел, 4 семинар-тренинг, 3 кездесу өткізілді. 348 жас, 34 ата-ана қамтылды.

Жыл басынан бері 565 психо-профилактикалық іс-шара жүргізіліп, тұрмыстық зорлық-зомбылық саласында азаматтарды қолдау бағытында жұмыстар атқарылған.

Облыстың 10 ауданында «отбасынды қолдау» орталықтары жұмыс істейді. Бұл орталықтар әлеуметтік, құқықтық, психологиялық көмек көрсетуге бағытталған.

Қоғамдық институттардың рөлі

Ақсақалдар мен аналар кеңестері, билер алқасы, жергілікті қоғамдастықтар отбасы құндылықтарын насихаттауда белсенділік танытуда.

ҮЕҰ-лар және әлеуметтік ұйымдар облыс бойынша тәрбиелік және ақпараттық іс-шараларды ұйымдастырады.

Діни және рухани ұйымдар «Ұлы жол – отбасы табалдырығынан басталады» атты мақалалар, лекция, насихат жұмыстарын өткізу арқылы отбасы мен моральдық құндылықтарды алға тартады.

Статистика мен халық саны

Түркістан облысында шамамен 400 мың отбасы бар, оның ішінде 182 мың көпбалалы отбасы.

Облыстың халқы 2 млн 125 мың адамды құрайды.

Демографиялық өсім көрсеткіші бойынша Түркістан өңірі алдыңғы қатарлардың бірі болып саналады.

Қанықтыру: терең талдау аспектілері

Құндылықтар мен идеалдар тұтастығы

Отбасылық құндылық дегеніміз — тек неке мен балалар туралы ғана емес, сенім, жауапкершілік, өзара құрмет, жан-жақты қолдау сияқты дүние. Бұл құндылықтар ұрпақ арасындағы сабақтастықты, жеке тұлғаның мінез-құлқы мен моральдық бағдарын қалыптастырады.

Қазақ дәстүрі бойынша:

Ата-анаға құрмет, үлкендерге бас иілу — отбасының үйлесімділігі мен тыныштығын қамтамасыз ететін негізгі элементтер.

Үлкендерден көрген өнеге мен үлгі — балаға жалпы адамгершілік, тәрбие, шешім қабылдау қабілеті беру.

Осының бәрін қазіргі заман талабына сай үйлестіре отырып, жастардың дәстүр мен заманға араласуын қамтамасыз ету үлкен мәселе.

Жастар мен жас отбасылар — басты фокус

Жастар мен жас отбасыларды қолдау — отбасы институтын болашақта тұрақты ету үшін маңызды. Олар көбіне қалада, ақпараттық кеңістік пен медиа әсерінен жаңа құндылықтарға бейім болады. Сондықтан:

Оларға арналған тренинг, форум, жас қалыңдық-жас күйеу форматындағы семинарлар қажет.

Жастарға рухани, моральдық бағдар беретін кеңес беру және менторлық механизмдерді дамыту маңызды.

Отбасын бастауға ниет еткен жастарға әлеуметтік бастама, тұрғын үй, несие мүмкіндіктері берілуі тиіс.Қосымша ұсыныстар мен инновациялық әдістер

 Жас отбасылар мектебі

Әр аудан мен қалада «Жас отбасы мектебі» ашу. Курстар:

қарым-қатынас, қаржы басқару, бала тәрбиесі,

отбасы рөлдерін үйлестіру, даулы жағдайларды шешу,

отбасының құқықтық аспектілері.

Бұл мектептерге мемлекетті, жергілікті қоғамдық ұйымдарды тарту қажет.

Мобильді «отбасы қолдау» бригадасы

Шалғай ауылдық аймақтарға мобильді бригадалар жіберу: психолог, әлеуметтік қызметкер, заңгер құрамында. Олар апта сайын немесе ай сайын келіп, жергілікті отбасыларға кеңес, диагностика мен көмек ұсынады.

Медиа-жоба: “Отбасы порталы”

Облысқа арналған онлайн платформа немесе мобильді қосымша (портал) жасау:

отбасы мәселелеріне арналған мақалалар, видеолар, подкасттар,

психологиялық тест, үй жанындағы қатынасқа арналған тренажерлар,

сұрақ-жауап, онлайн кеңес беру,

үлгілі отбасылардың тарихтары, бейне өлеңдер мен деректі фильмдер.

Журналистика мен мәдени өнер арқылы насихат

Театрлық қойылымдар, өнер фестивальдары отбасылар туралы тақырыпта ұйымдастыру.

Баспасөз, блог, YouTube видеоларында отбасы туралы контент өндіру.

Жазушылар мен ақындар, жергілікті өнер адамдары арқылы отбасы идеяларын поэзия, проза арқылы жария ету.

Қоғамдық келісім мен диалог платформалары

Ата-аналар комитеттері, мектеп кеңестері, ауылдық саммиттер ұйымдастыру.

Қоғамдастық диалог алаңы: үлкендер, жастар, ата-аналар, балалары араласатын кездесулер.

Ақсақалдар мен аналар кеңестері жаңа форматта — жастармен бірге жоба жасап, бірге жұмыс істеу.

Мониторинг және адаптив жүйе

Облыс бойынша құрылатын «Отбасылық саясатты бағалау және мониторинг орталығы».

Әр ауданның, қаладағы көрсеткіштер (зорлық-зомбылық, ажырасу, психологиялық жағдай, жас отбасылар саны) бойынша дерек жинау.

Жоба нәтижелерін қоғамдық талқылауға шығару, ұсыныстарды қайта қарау.

Түркістан облысында отбасылық құндылықтарды нығайту — бұл ұзақ мерзімді, көп қырлы еңбек. Аз ғана шарамен жетістікке жету қиын. Бірақ қазіргі бағыттар — конкурстар, форумдар, орталықтар — дұрыс қадамдар. Ең бастысы — тұрақтылық, сапа, азаматтардың белсенділігі, жергілікті өз ерекшеліктеріне сай тәсілдер қолдану.

Айта кетелік, елімізде баспана алу өзекті мәселелердің бірі болып қалып отыр. Бұл әсіресе жастар мен халықтың осал топтары үшін маңызды. Қазірдің өзінде 950 мыңнан аса азамат баспана кезегіне тіркелсе, оның 500 мыңға жуығы әлеуметтік тұрғыда осал топтағы тұрғындар саналады. Десе де үкімет тарапынан түрлі жобалар, жеңілдіктер жасалып бұл проблема да біртіндеп шешімін тауып келеді. 

Түркістан облысының Леңгір қаласында тұратын Исаевтар отбасы жуырда жаңа баспанаға қол жеткізді. Үш бөлмелі пәтерде қазір сегіз жан тұрады. Баласы мен келіні үйлі болғанын естіп ауылдан әжелері де келген. Қазір немерелеріне қарап отыр.

Рая Қалдыбаева, Леңгір қаласының тұрғыны: 

Үкіметтің қолдауына рақмет. 7 жыл ауылда тұрдық, қиналдық дегендей. Келіндер квартирада жүрді, 6 бала-шағасымен. Биыл тамға жетіп, әйтеуір құдайға шүкір деп отырмыз. Жанымызда садик салынып жатыр. Оған да қуанып жатырмыз. Балалар мектепке барады.

Төле би ауданында биыл 120 отбасы баспаналы болды. Оның 46-сы көпбалалы жанұя болса, 48-і аз қамтылған отбасылар. Жалғызбасты аналар мен мүмкіндігі шектеулі азаматтарға да жаңа үйден пәтерлер берілді. Мемлекеттің мұндай қамқорлығы бізге зор қолдау болды, - дейді жаңа үйдің тұрғындары.

Катрина Симак, Леңгір қаласының тұрғыны: 

Квартирада тұрдық. Анау жерге барамыз, далада қондық. Сондай болған да бізде. Он жыл күттім үйді. Құдай қаласа, берді маған үйді. Үш бөлме берді маған. Үй маған ұнайды. Өте күшті.